برنامه ریزی اسكان اضطراری جمعیت پس از وقوع زلزله

مدیریت بحران علمی کاربردی است که بوسیله مشاهده سیستماتیک بحرانها و تجزیه و تحلیل آنها در جستجوی یافتن ابزاری است که بوسيله آنها بتوان از بروز بحرانها پیشگیری نموده و یا در صورت بروز آن در خصوص کاهش اثرات آن امداد رسانی سریع و بهبودی اوضاع اقدام نمود. 
چرخه مدیریت بحران شامل چهار فاز به ترتیب زیر است: (الف) پیشگیری (ب) آمادگی (ج) مقابله  د) بازسازی 

با توجه به این مقدمه اکنون جایگاه اسکان موقت در چرخه مدیریت بحران مورد بررسی قرار می گیرد. بسته به اینکه سانحه قابل پیش بینی باشد یا نباشد جایگاه اسکان موقت در چرخه مدیریت بحران متفاوت خواهد بود. اگر بحران مانند زلزله غیر قابل پیش بینی باشد اسکان آسیب دیدگان در قسمت اول بعد از حادثه یعنی یکی از مراحل واکنش یا پاسخ صورت میگیرد در این حالت برای اسکان موقت افراد آسیب دیده باید به موازات عملیات نجات، مناطق امنی که در شهر یا اطراف شهر وجود دارند شناسایی شود. در مرحله بعد باید افراد آسیب دیده از طریق مسیرهای بهینه به این مناطق امن منتقل شوند.

برنامه ریزی برای آمادگی پس از وقوع بحران از جمله مسائل پیش روی مدیریت بحران شهری است که تعیین مکان جهت اسكان جمعيت پس از وقوع زلزله به منزله رکن اساسي آن تلقي مي شود. انتخاب مراکز مناسب براي استقرار شهروندان مي تواند نقش به سزايي در خدمات رساني و امداد و نجات پس از زمين لرزه داشته باشد.

با توجه به اینکه ایران از جمله کشورهای بلا خیز دنیا بخصوص در زمینه زلزله محسوب میشود،یکی از موارد مهم انتخاب مکانی مناسب برای استقرار مراکز پشتیبانی از چنین بحران هایی است.بدین منظور شهرداری قائمشهر بر آن است مکان های بهینه جهت اسکان موقت آسیب دیدگان از زلزله احتمالی را،که در آن پتانسیل و قابلیت اسکان سریع افراد آسیب دیده از بحران وجود داشته باشد،مورد پیشبینی قرار داده و با برنامه ریزی دقیق علمی در جهت کاهش اثرات این بحران براید.

هدف تیم مدیریت بحران شهرداری قائم شهر از انتخاب این شیوه برای پروژه حاضر،آمادگی حداکثری جهت مدیریت و اسکان جمعیت پس از وقوع زلزله است.

شاید بتوان گفت این پروژه به عنوان یکی از اولین و جامع ترین پژوهش ها در کشور،توسط شهرداری قائم شهر بدین صورت در پنج سطح برنامه ریزی شده باشد:

1- پهنه بندی و پایش محیطی و سیستمی اراضی و ابنیه شهر جهت مکانیابی بهینه اسکان موقت و اضطراری جمعیت پس از وقوع زلزله

(پهنه بندی شهر،مشخص کردن معیارها و امتیازدهی به آنها در قالب سیستم تحلیل چند معیاره AHP و نرم افزار Expert Choice،تولید و همپوشانی نقشه ها توسط نرم افزار Arc Gis جهت دستیابی به مکانهای مناسب)

2- بومی سازی ضوابط مکانیابی سایت و طراحی اردوگاه(براساس شرایط خاص شهر) با بررسی ضوابط داخلی و بین المللی(پروژه اسفیر،سازمان صلیب سرخ جهانی و سازمان هلال احمر جمهوری اسلامی)

این ضوابط  بر اساس شرایط خاص شهر در دو بخش قابل بررسی است:

- ضوابط مربوط به مکانیابی سایت اسکان اضطراری و موقت

- ضوابط برنامه ریزی و طراحی اردوگاه(الگوی چینش چادر،سرانه مواد غذایی،سرانه کاربری ها و .....)

3- بررسی دقیق توان لجستیک و نیروی انسانی سیستم مدیریت شهری،برآورد نیاز و شناسایی کمبودها جهت آمادگی پس از وقوع بحران

4- تهیه شیوه نامه اجرایی مصور جهت پیاده سازی پروژه در زمان وقوع بحران

5- به نمایش درآوردن مکان های منتخب در هر پهنه برای همشهریان و آموزش اسکان در اردوگاه،جهت آمادگی لازم آسیب دیدگان در مواقع وقوع بحران